Sınıfların Savaşı: Parazit

Burcu Bostancı

Birçok kez duymuşuzdur, “Şimdi sana bir film önereceğim ve bunun gibisini asla izlememişsindir.” Bu tabirin çok kullanılması artık sıradanlaşmış, iyi kötü her film için kullanılmış ve kabak tadı vermiş olsa da Parazit tüm alışık olduğumuz klişeleri yıkıyor.

Yönetmenimiz Bong Joon-ho’nun sınıf ayrımından bahsetmeyi sevdiğini Snowpiercer ve Okja gibi işlerinden anlayabiliriz ama Parazit bunların arasında en çok sıyrılan film oldu. Yoksul insanlar gerçekten zenginlerin hayatına girebilir mi? Filmin ilk yarısı bu soruyu sorarak ve neler olacağını tahmin etmeye çalışarak geçiyor. Filmin diğer yarısına geldiğimizde ise daha yoğun ve beklenmedik bir anlatı bizi karşılıyor. Filmdeki her “twist”le film her an bir hayal kırıklığına dönüşecekmiş gibi bir his yaratıyor fakat Bong başarıyla filmi noktalandırıyor.

Parazit’e Genel Bakış

Parazit’e konu olan Kim Ailesi, bodrum katında yaşayan ve geçim mücadelesi veren bir aile. Birçok işlerinin tuhaflığından veya ücret ödememelerinden bunu anlamak çok da zor değil. Para kazanmak için pizza kutusu katlama işi gibi aşina olmadığımız işlere, böcekleri evlerinden uzak tutmak için sokak temizleme ilaçlarına ve internete erişmek için korumasız internet ağlarına bel bağlıyorlar. Oldukça küçük evlerine sığmakta zorlanan, dolu ve inişli çıkışlı bir hayatları var.

(1) Wifi’a bağlanmaya çalışan Kim Ailesi

Kim Ailesinin oğlu Ki-woo, akademik başarısının sayesinde, varlıklı bir ailenin oğluna özel ders vermek için tavsiye edilir. Bu işi alan Ki-woo, kız kardeşi Ki-jung’u da sanat terapisi öğretmeni olarak bir şekilde bu ailenin evinde işe sokar. Ki-woo ve Ki-jung uydurdukları kimlik bilgileriyle bu ailede çalışmaya başladıktan sonra, ailenin diğer üyeleri de tek tek Park Ailesinin içine sızar ve büyük bir dolandırıcılık öyküsüne ve sürekli tırmanan heyecanlı hikayeye başlanır.

Ki-jung, bir sanat terapisi öğretmeni kılığında Park Ailesinde çalışmaya başlayınca bu evde olan işini uzatmak için Park ailesinin çocuğunun çizimlerini bahane ederek onun şizofren olabileceğine dair aileyi endişelendirir. Terapist olarak da çarenin kendisinde olduğunun mesajını vermiş olur. Baba Ki-taek, aile üyelerinin Park ailesinin şoförünün ayağını kaydırması ile bu ailede çalışmaya başlar. Benzer şekilde, anne Chung-sook, eve Park'ın orada yaşadığından daha uzun süre hizmet eden hizmetli Moon-gwang'ın yerini alır.

Kim ailesinin tamamı Park hanesinde çalışmaya başladıktan sonra, alt sınıf dolandırıcılar bu zengin aileden daha fazla faydalanabileceklerini fark eder. Park ailesi birkaç günlüğüne evden uzaklaştığında, Kim ailesi evi kendi evleri gibi kullanmaya başlarlar ve işte o zaman Moon-gwang (eski hizmetli) geri gelir ve hikayenin tüm seyri değişir. Kim ailesi kendilerinden bile aşağıda olabilen bir statü keşfedecektir.

(2) Evin tadını çıkaran Kim ailesi

Parazit Ne Anlatıyor?

(3) Parazit’teki Sınıf Ayrımını Gösteren Alternatif Bir Poster

Buna birçok farklı cevap verilebilir. Kesin olan şu ki Parazit “sınıf”la ilgili. Sınıf, Parazit filminin içindeki sosyal yorumun aktarmak istediği başlıca şey ve mimarisinden ailelerin soyisimlerine kadar her bir faktör, bu ana temaya katkıda bulunur. Alt sınıf kahramanları olan Kim ailesinin Güney Kore'de en yaygın tek soyadına sahip olması asla bir tesadüf değil ya da Kim Ailesinin yaşadığı bodrum katındaki evin, önceden ev olarak dahi kullanılmayan sığınaklar olması.

Kim ailesi statü olarak Park ailesinin altında olabilir ancak onlar bile Moon-gwang ve kocasının seviyesi kadar aşağıda olmadıklarını fark ederler ve küçümseyebilecekleri bir durum ortaya çıkar. Park ailesinin evindeki gizli bodrum, Kim ailesiyle zemin olduğunu düşündüğünüzün altında daha da düşük bir statü seviyesini ortaya koyuyor. Kısacası, Parazit’te yükseklik statüye eşit.

Sınıf Ayrımı Nasıl Anlatıldı?

Görüntü yönetmeni Hong Kyung-pyo, sınıf farkını dikey kompozisyonlar, yağmur, merdivenler ve zıt aydınlatma koşulları aracılığıyla aktardıklarını anlatıyor (4). Aşağıdaki filmden alınmış olan ekran görüntülerine baktığımızda fark ediyoruz ki Kim ve Park ailesi üyeleri arasında hep bir çizgi var. Hiçbir zaman birbirlerinin sınırlarına geçmiyorlar. Geçmeye çok yakın oldukları oluyor. O sınırda dolaşıyorlar ama o çizgiyi asla geçmiyorlar.

(5) Hizmetli - Ev Sahibi

(6) İşveren - İşçi

(7) İşveren - İşçi

(8) İşçi - İşveren

Park Ailesinin tarafı daha aydınlıkken Kim ailesinin tarafı daha karanlık bir atmosfere sahip

(9) İşçi - İşveren

Sinematografide gördüğümüz bu çizgiyi aşma meselesini aslında Park ailesinin bireylerinin ağzından da duyuyoruz filmde. Kim ailesi, evlerine basmış olan yağmur suları ve yoğun foseptik kokusu sebebiyle Park ailesinin fark etmemesi imkansız kötü bir kokuya bürünmüştür. Bu durum ise farklı sınıflarda olan ve aynı şehrin farklı bölgelerinde yaşayan bu aileler için çok belirleyici bir statü farkı olarak filmin ana temasına katkıda bulunuyor.

(10) "... Ama bu koku çizgiyi aşıyor"

Yağmur da zenginler ve yoksullar arasındaki sınıf farkını anlatan görsel araç olarak ana temayı çok daha belirgin hale getiriyor. Park ailesinin evi yüksek, güvenlikli ve yağmur yağdığında romantik olduğu söylenebilecek, büyük camları sayesinde aydınlık olan bir ev. Bir gün bu evden çıkan Kim ailesi üyeleri, yağmurda yokuştan inip evlerine dönerken fark ediyoruz ki onların dahi Park ailesinin evindeyken büyüsüne kapıldığı yağmur, onların evi için bir tehdit. Evlerine döndüklerinde, evleri çoktan suya boğulmuş, yaşadıkları mahallede her şey yerle bir olmuştur. Kim ailesinin hayatını çekilmez hale getiren yağmur suyu, Park ailesi için iç açıcı ve huzur verici bir öğedir.

(11) Yağmurun Etkisi
https://www.youtube.com/watch?v=f2pAQsXxpbc

Öte yandan, ana temayı güçlendiren bir başka faktör ise kamera açısı. Kim Ailesinin evinde karanlık ve pek hareket etmeyen, sıkışık bir kamera açısı hakim. Sahneyi izlerken o evde sıkışmış gibi hissetmemek elde değil. Park Ailesinin evinde ise aydınlık, geniş ve oldukça hareketli kamera açıları var. Hatta bir sahnede Park ailesinin çocuğu evin içinde koşarken o ferahlık tamamen hissediliyor.

Kim ailesi henüz işe başlamamış, film ilerlememişken, Kim ailesini çeken kamera yavaş yavaş onlara yaklaşır ve daha da daraltıcı bir his yaratır. Ne zaman ki Kim ailesi Park ailesinde işe başlar, onları çeken kamera, artık yakınlaşan ve iç karartan bir harekette değil, sabittir.

(12)

(13)

(14)

(15)

(16)

(17)

Bong Joon Ho’nun yönetmenliğini üstlendiği Parazit filmi, altı farklı dalda Oscar ödülüne aday oldu ve bunlardan dört tanesini kazandı. 92. Akademi Ödüllerinde yılın en iyi sinema filmi, yılın en iyi yönetmeni, yılın en iyi senaryosu ve yılın en iyi uluslararası filmi olarak seçilen Parazit, başarısıyla altyazı okuyarak film izlemeyi tercih etmeyen ve sadece İngilizce dilinde olan filmler tüketmeyi seven birçok Amerikan vatandaşının ön yargısını kırmış durumda.

Kaynakça

(1) https://arunkumar-try.medium.com/parasite-its-an-experience-e39ecb45b763

https://manifold.press/parazit-yukarisi-asagisi

(2) https://tr.pinterest.com/pin/495818240231149266/

(3) https://www.indiewire.com/2019/11/parasite-cinematographer-hong-kyung-pyo-1202189824

(4) https://www.raindance.org/parasite-crossing-the-line/

(5) https://www.raindance.org/parasite-crossing-the-line

(6) - (9) https://www.youtube.com/watch?v=ZF6O93noHRc

(10) https://medium.com/@vishnupreyei/rich-people-at-it-again-fucking-over-the-working-class-in-parasite-and-oldboy-c8337876d0f3

(11) https://ilikevents.com/news/174128-FilmFreeway-2020-07-21-01-40-53

(12), (15) - (17) https://www.architecturaldigest.com/story/bong-joon-ho-parasite-movie-set-design-interview

(13) https://www.drexel.net/2019/10/31/parasite-is-pure-perfection/